Η κατά Jane Austen εκπαίδευση για άντρες....

Είναι μια αλήθεια παγκοσμίως αποδεκτή, ότι .....όταν αρχίσεις να ψάχνεις κάτι για την Jane ποτέ δεν ξέρεις πού θα σε βγάλει το Διαδίκτυο. Η αφορμή ήταν τα Ωστενικά τατουάζ του άρθρου της Ιφιγένειας και η κατάληξη ήταν το ότι όχι μόνο πήρα απάντηση στο προαιώνιο ερώτημα " Διαβάζουν οι άντρες Jane Austen ;" αλλά επιπλέον, η συγκεκριμενη απάντηση ήταν πέραν των προσδοκιών μου....!

Κυρίες και κύριοι, σας παρουσιάζω τον William Deresiewicz, συγγραφέα του βιβλίου " Η Eκπαίδευση με την μέθοδο της Jane Austen: Πώς Eξι Mυθιστορήματα Mου Eμαθαν για την Αγάπη, τη Φιλία και για Όσα Πραγματικά Εχουν Σημασία " - κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Penguin.

Πωσ η jane austen μου έμαθε να ειμαι αντρας

Του William Deresiewicz

Ήμουν 26 χρόνων όταν διάβασα το πρώτο μου μυθιστόρημα της  Austen. Ήταν η 

 “ Έμμα” ,η ιστορία μιας κακομαθημένης νεαρής κυρίας στην Αγγλία της  Γεωργιανής εποχής που θεωρεί τον εαυτό της προξενήτρα. Απόφοιτος ήδη του Πανεπιστημίου, είχα αρκετή αλαζονεία πάνω μου ώστε να θεωρώ ότι  δεν υπήρχε τίποτα άλλο που θα μπορούσα να μάθω  για τη ζωή – και προπάντων δεν θα μου το δίδασκε η Jane Austen, η μητέρα των ρόζ μυθιστορημάτων. Φανταστείτε την έκπληξή μου όταν τελικά έμαθα από την Austen  όχι μόνο το πώς να ωριμάσω αλλά και το πώς να είμαι άντρας.

Όπως τα περισσότερα αρσενικά, έτσι κι εγώ θεωρούσα ότι μια ενδιαφέρουσα συζήτηση  θα έπρεπε να αφορά απαραιτήτως πράγματα που εγώ θεωρούσα σημαντικά: Βιβλία, Ιστορία, Πολιτική.  Και δεν ήμουν απλά  πεπεισμένος για το δίκαιο της άποψής μου.  Είχα και την τάση να αγνοώ εντελώς τα αισθήματα των γύρω μου. Ένας οδοστρωτήρας με πατημένο το γκάζι.

Στην ουσία, έμοιαζα πολύ στην Έμμα, στην ηρωίδα του πρώτου μυθιστορήματος της Ώστην που διάβασα – που αναγκάστηκα, δηλαδή, να διαβάσω, μια και θεωρούσα τα βιβλία της βαρετά και άνευ σημασίας.  Πολλοί από τους χαρακτήρες  στο βιβλίο ήταν πράγματι βαρετοί και ασήμαντοι: Οι συζητήσεις τους ήταν τόσο κοινότυπες και απελπιστικά μακρόσυρτες. Ο κύριος Γουντχάουζ, η δις Μπέητς- ο βαρετός γεροξεκούτης  και η κοκορόμυαλη γειτόνισσα – το είδος των ανθρώπων   με τους  οποίους δεν τα πήγαινα καλά ούτε  στην πραγματική ζωή.

Το ωραίο είναι ότι και η ηρωίδα συμφωνούσε μαζί μου. Αν εγώ θεωρούσα βαρετό τον κόσμο του βιβλίου, το ίδιο πίστευε και εκείνη. Και  ξαφνικά όλα ανατράπηκαν.  Η Έμμα ανακάλυψε πόσα πολλά μπορούσε να μάθει αν  έδινε λίγη προσοχή στους ανθρώπους γύρω της , και , μέσα από αυτήν,  το ίδιο κι εγώ. Από τη στιγμή που άρχισα πραγματικά να τους βλέπω, οι άνθρωποι γύρω μου απόκτησαν το βάθος και τον πλούτο λογοτεχνικών  ηρώων. Οι ιστορίες τους με γοήτευαν όσο και ένα μυθιστόρημα.

Πάνω από όλα άρχισα να δίνω προσοχή στο τι αντίκτυπο προκαλούσα στα συναισθήματα των άλλων.  Και…..ώ, της έκπληξης…! Τους πλήγωνα…συχνά ! Όταν αγνοείς συστηματικά  τους  άλλους, το πιο πιθανό είναι να συμβεί ακριβώς αυτό.  Τώρα ήξερα, πως αν ήθελα να αποκτήσω πραγματικούς φίλους- ή μάλλον αν ήθελα η σχέση με τους φίλους μου να είναι σχέση πραγματικής φιλίας, θα έπρεπε να πάψω να είμαι ένας αντιδραστικός κόπανος, ένα εγωιστικό  πνεύμα αντιλογίας.

Χρειάστηκε να διαβάσω λίγα χρόνια μετά  το “ Περηφάνεια και Προκατάληψη” για να μάθω το  πώς θα το κατάφερνα  αυτό.  Εδώ,ήταν  μια άλλη Ωστενική ηρωίδα, η Ελίζαμπεθ Μπέννετ που έμοιαζε πολύ με εμένα, μόνο που αντί να είναι αλαζονική και σνομπ, ήταν έξυπνη, πνευματώδης και διασκεδαστική. Πολύ πρόθυμα ταυτίστηκα μαζί της και πήρα το μέρος της σε όλες τις συζητήσεις.  Γύρω στα μισά του βιβλίου έπεσα στην καλοστημένη παγίδα της  Ώστην. Η Ελίζαμπεθ , όπως αποδείχτηκε είχε άδικο για όλα- άρα, το ίδιο κι εγώ. Πήρα το μάθημά μου, όμως, όταν παρατήρησα τι ακριβώς έκανε στην πορεία.

Όπως και η Ελίζαμπεθ, έτσι κι εγώ είχα μια έτοιμη απάντηση όταν κάποιος με κατηγορούσε για κάποια απροσεξία ή κάποια αναλγησία μου. Κορδωνόμουν σαν κόκορας και απαντούσα  με την ανάλογη αυτοπεποίθηση :  “ Ποιος, εγώ; “ “ Όχι, κάποιο λάθος κάνεις.”  “ Δεν εννοούσα αυτό”  “ Πρόβλημα ; Τι πρόβλημα ; ”

Η Ελίζαμπεθ, όμως έκανε κάτι διαφορετικό. Ήταν δυνατή. Και θαρραλέα. Ήταν αυτό που υποτίθεται ότι είναι οι άνδρες. Αναγνώρισε τα ελαττώματά της και ανεξάρτητα από το πόσο οδυνηρό ήταν, τα ξεπέρασε. “ Πόσο αξιοκαταφρόνητα ενήργησα ! φώναξε. “ Εγώ, που καυχιόμουν για την κρίση μου! Εγώ, που  εκτιμούσα τόσο πολύ τις ικανότητές μου! Πόσο με ταπεινώνει αυτή η ανακάλυψη!  Πόσο ταπεινωτικό..! ”

Η ταπείνωση, όπως συνειδητοποίησα, ήταν ακριβώς αυτό που χρειαζόμουν  κι εγώ.  Η Austen  μου έμαθε ότι ο εγωισμός μας, δεν μας αφήνει να νικήσουμε τα λάθη και τις αδυναμίες μας. Και για τον λόγο αυτό,  πρέπει να τον συντρίψουμε.  Η λέξη “ ταπείνωση” εξάλλου, προέρχεται από τη λέξη  “ ταπεινότητα” . Μας ταπεινώνει, μας κάνει δηλαδή δεόντως ταπεινούς.

Είχα αποφοιτήσει με μια εντελώς διαφορετική εντύπωση ως προς το τι σημαίνει το να αποκτά κανείς εκπαίδευση. Μεγαλώνοντας θεωρούσα ότι εκπαίδευση σημαίνει το να γνωρίζεις διάφορα πράγματα ή γεγονότα. Και ο σκοπός του να τα γνωρίζεις, ήταν κατά έναν περίεργο φαύλο κύκλο απλά το να “ είσαι” μορφωμένος, να μπορείς να καυχιέσαι ως άνθρωπος με μόρφωση ( και να το παίζεις ανώτερος σε αυτούς που δεν είναι).

Γνώση, καλλιέργεια, εγωισμός. Αυτή ήταν λίγο- πολύ η συνταγή.  Αλλά τώρα μάθαινα μια καινούρια αντίληψη  - τόσο για το τι σημαίνει   εκπαίδευση όσο και για το πώς να είσαι άντρας.  Δεν χρειάζεται να είσαι απόλυτα βέβαιος, όπως μου έμαθε η Ώστην, για να είσαι δυνατός, και δεν  χρειάζεται να κυριαρχείς πάνω στους άλλους για να κερδίσεις το σεβασμό τους.  Οι αληθινοί άντρες δεν φοβούνται  να παραδεχτούν ότι έχουν ακόμη πράγματα να μάθουν – ακόμα κι από μια γυναίκα.