Σάββατο 7 Απριλίου 2012

Είναι τα βιβλία της Όστεν ρομαντικά;

Εκεί που είχα στερέψει από ωραίες ιδέες είχαμε μια συζήτηση στην σελίδα μας στο facebook και βρήκα ένα αρκετά ενδιαφέρον θέμα και για το blog μας.
Τα βιβλία της Όστεν κυρίως τα χαρακτηρίζουμε ως ρομαντικά αναγνώσματα.Είναι όμως στα αλήθεια έτσι;
Αν το σκεφτούμε καλά και με βάση κάποια στοιχεία που έχουμε και που η ίδια η Όστεν μας έχει δώσει στα βιβλία της εκείνη την εποχή οι γυναίκες δεν ήταν και στη καλύτερη θέση.Μόλις έφταναν στην κατάλληλη ηλικία έπρεπε να βρίσκονται σε αναζήτηση συζύγου για να μη μείνουν γεροντοκόρες.Αν έβρισκαν τον κατάλληλο σύζυγο από έρωτα (αφού φυσικά έκριναν και οι γονείς αν είναι ο κατάλληλος) τότε φαντάζομαι πως ήταν τυχερές, αν πάλι όμως τις ανάγκαζαν να παντρευτούν με κάποιον που διάλεγε η οικογένεια και δεν είχαν καν το δικαίωμα να έχουν γνώμη για το θέμα τότε τα πράγματα ήταν αρκετά άσχημα.
Σε αυτό ας πάρουμε ως παράδειγμα την Σάρλοτ Λούκας (η καλή φίλη της Ελίζαμπεθ Μπέννετ που την συναντάμε στο βιβλίο της Όστεν "Περηφάνια και Προκατάληψη" ) η οποία με φόβο μήπως μείνει γεροντοκόρη,γιατί ήταν ήδη μεγάλη σε ηλικία και ανύπανδρη (με βάση τα δεδομένα εκείνης της εποχής ), παντρεύτηκε τον κ.Κόλινς που όπως μας τον παρουσιάζει η Όστεν στο βιβλίο ήταν ένας από τους πιο χαζούς άντρες της Αγγλίας,κάτι το οποίο και η ίδια ήξερε.Ας αναρωτηθούμε λοιπόν εδώ πόσες γυναίκες τότε έκανα το ίδιο πράγμα απλά και μόνο από φόβο;Και ποιος ξέρει αν η Σάρλοτ(και η οποιαδήποτε που έκανε κάτι παρόμοιο) περίμενε λίγο καιρό ακόμη ίσως και να συναντούσε τον έρωτα και τελικά να ζούσε ευτυχισμένη και να περνούσε καλύτερα.


Ας έρθουμε και στο θέμα που αντιμετώπιζαν οι αδελφές Μπέννετ. Η περιουσία του πατέρα τότε δεν περνούσε στις κόρες και έτσι στην συγκεκριμένη περίπτωση αφού ο κ.Μπέννετ είχε μόνο κόρες μετά τον θάνατο του η περιουσία του θα περνούσε στον κ.Κόλινς που ήταν συγγενής τους .Κι εκείνος  αν το ήθελε είχε την δυνατότητα να τους πετάξει έξω από το σπίτι και εκείνες να μείνουν στο δρόμο ή να είναι βάρος σε κάποιον συγγενή.Ας θυμηθούμε εδώ πόσο πίεσε η κ.Μπέννετ την Ελίζαμπεθ να δεχθεί την πρόταση γάμου που της έκανε ο κ.Κόλινς με σκοπό να εξασφαλίσει την οικία τους.Γενικά μόνιμο άγχος της κ.Μπέννετ,αλλά και των κοριτσιών,ήταν να βρουν σύζυγο και να αποκατασταθούν όλες.

Ακόμη ένα παράδειγμα η οικογένεια Ντάσγουντ όπου μετά τον θάνατο του πατέρα τους η περιουσία πέρασε στα χέρια του ετεροθαλή αδελφού τους κι έτσι εκείνες βρέθηκαν σε ένα σπίτι τελείως κατώτερο από το πατρικό τους,με πολύ λιγότερα χρήματα.Κάτι που πραγματικά αν το σκεφτούμε είναι εξοργιστικό καθώς τότε οι γυναίκες που είχαν κάποια θέση στην κοινωνία ήταν αδιανόητο να δουλέψουν και έτσι οι αδελφές Ντάσγουντ   μαζί με την μητέρα τους ουσιαστικά ήταν σε πολύ δύσκολή θέση.
Ένα ακόμη θέμα είναι πως αν οι γυναίκες δεν ήταν από κάποια ευκατάστατη οικογένεια με καλό όνομα στην κοινωνία είχαν ελάχιστες πιθανότητες να κάνουν ένα καλό γάμο καθώς τότε ήταν κάπως απαγορευμένο να παντρευτεί ένα πλούσιος άντρας μια φτωχή κοπέλα ή μια κοπέλα που άνηκε σε μία μικρομεσαία οικογένεια.
Δύο παραδείγματα μέσα από τα βιβλία της Όστεν είναι η Ελίζαμπεθ και η Τζέιν Μπέννετ.Ο τρόπος που προσπάθησε ο κ.Ντάρσυ να καταπιέσει τα συναισθήματα του για την Λίζυ αλλά και του φίλου του κ.Μπίγκλι που ήταν ερωτευμένος με την Τζέιν μας δείχνει πόσο μεγάλη σημασία έδιναν τότε σε αυτό που λέμε και σήμερα "τι θα πει ο κόσμος;".


Ακόμη ένα παράδειγμα είναι η Κάθριν Μόρλαντ κόρη ενός κληρικού,είχε πολλά αδέλφια και δεν ήταν και τόσο καλά οικονομικά ώστε να έχει την ευκαιρία να κάνει ένα καλό γάμο(ηρωίδα της Όστεν στο βιβλίο "το Αββαείο του Νορθάνγκερ ).Η Κάθριν ερωτεύτηκε τον Χένρι ένα πλούσιο άντρα και κάποια στιγμή ο πατέρας του την προσκάλεσε να μείνει κάποιο διάστημα στο Αββαείο του Νορθάνγκερ.Ο πατέρας του Χένρι νόμιζε πως ή Κάθριν θα κληρονομούσε μια μεγάλη περιουσία και για αυτό και της φερόταν πολύ όμορφα όμως όταν έμαθε πως αυτό είναι ψέμα την πέταξε έξω από το σπίτι του μέσα στη μαύρη νύχτα.Ακόμη μία περίπτωση που μας δείχνει πόσο σημαντική ήταν η θέση της οικογένειας μια κοπέλας στην κοινωνία και πόσο την εκτιμούσαν ανάλογα με το ποια ήταν.


Ας σταθούμε όμως και σε ένα άλλο πολύ σημαντικό θέμα.Οι γυναίκες λοιπόν εκτός από όλα τα άλλα όπως αναφέραμε και πιο πάνω αν είχαν μια καλή θέση στην κοινωνία δεν ήταν σωστό και αποδεκτό  να δουλεύουν.Ήταν υποχρεωμένες να περνάνε την μέρα τους με διάφορες ασχολίες,την ζωγραφική,το κέντημα,το διάβασμα κ.α.
Παράδειγμα σε αυτό είναι η ίδια η Τζέιν Όστεν όπου τα βιβλία της στην αρχή είχαν ψευδώνυμο και αυτό γιατί ήταν γυναίκα και τότε στα βιβλία των γυναικών γινόταν πολύ άσχημη κριτική όσο καλό και να ήταν ένα βιβλίο μόνο και μόνο επειδή ήταν γυναίκες.
Όλα αυτά λοιπόν μας δείχνουν πως η ίδια η συγγραφέας μέσα από τα βιβλία της μας έδειχνε την άσχημη αντιμετώπιση των γυναικών από την κοινωνία και πως ζούσαν μια σχετικά καταπιεστική ζωή πράγμα που τελικά μας δείχνει πως δεν είναι και τόσο ρομαντικά τελικά.Γιατί όμως πήραν αυτόν τον τίτλο;
Η εξήγηση που κατάφερα να δώσω είναι η εξής:Η  Όστεν σε σύγκριση με τις αδελφές Μπροντέ (και όχι μόνο)δεν τα έγραφε  και τόσο ωμά τα πράγματα ίσως και αυτό είναι που την κάνει να φαίνεται ρομαντική.Ας σκεφτούμε το τραγικό τέλος που είχε φτιάξει η Εμιλυ Μπροντε για τον Χηθκλιφ και την Καθριν,τι πέρασε η Τζέιν Ευρ σε όλη της της ζωή μέχρι τελικά να βρει την ευτυχία (ένα βιβλίο που η Σάρλοτ Μπροντε το έγραψε με βάση τα δικά της βιώματα).Η Όστεν πάντα έδινε ένα όμορφο τέλος στους ήρωες της και αυτό πιστεύω έδωσε στα βιβλία της τον τίτλο του ρομαντικού και έκανε κι εμάς να βλέπουμε εκείνη την εποχή με άλλο μάτι και όχι όπως πραγματικά ήταν.Πιστεύω μας έδινε τα στοιχεία για όλες τις αδικίες εκείνης της εποχής και για τη δύσκολη και άσχημη θέση που είχαν οι γυναίκες απλά ο τρόπος που είναι γραμμένα δεν μας δίνει την δυνατότητα να το σκεφτούμε από αυτή τη πλευρά.Ίσως οι άνθρωποι που τα διάβαζαν τότε δεν τα θεωρούσαν ρομαντικά γιατί ήταν καταστάσεις που και οι ίδιοι ζούσαν ενώ εμείς στην σύγχρονη κοινωνία δεν μπορούμε να το καταλάβουμε ακριβώς.
Λοιπόν εσείς τι γνώμη έχετε;

9 σχόλια:

  1. Εγω νομιζω πως για την εποχη της τα βιβλια της ηταν ρεαλιστικα, ενω σημερα οι καταστασεις που εξιστορει μας φαινονται εξωπραγματικες σε καποια σημεια. Ρομαντικα, αναμφιβολα, χαρακτηριζονται, εφοσων εχουν σαν θεμα μια ηρωιδα που ερωτευεται καποιον κ μεσα απο διαφορα γεγονοτα καταληγουν στο τελος μαζι. Απο εκει κι επειτα, ειναι υπεροχα κομματια ιστοριας κ τροπου ζωης μιας αλλης εποχης, προ φεμινισμου, που σημερα μονο μεσα απο τετοιες ιστοριες μπορουμε κατα καποιον τροπο να καταλαβουμε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Πολύ καλό άρθρο Ιφιγένεια.
    Και να σκεφτεί κανείς ότι η Ώστεν περιγράφει τη ζωή και τα προβλήματα των γυναικών της ανώτερης τάξης. Ακόμα και οι αδελφές Μπέννετ, χωρίς να είναι αροστοκράτισσες ή πλούσιες, απέχουν πολύ από το να είναι πληβείες. Αν οι νέες γυναίκες της "καλής" κοινωνίας είχαν τόσα προβλήματα, μπορεί κανείς εύκολα να φανταστεί τι αντιμετώπιζαν οι γυναίκες των κατώτερων τάξεων, οι υπηρέτριες, οι αγρότισσες κλπ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Να αντιστρέψω λίγο το ερώτημα ? Ήταν η Τζέην Ώστην ρομαντική ? Ή μήπως η εποχή στην οποία ζούσε, στην ακμή του 18ου- 19ου αιώνα, επέβαλλαν -ειδικά τις "απο μια κυρία" προερχόμενες νουβέλες- να έχουν μια συγκεκριμένη αισθητική/κοινωνική άποψη ? Χρησιμοποιούσε το χιούμορ της για να αμβλύνει κάποιες καταστάσεις ?Ζούσε η ίδια σε μια τάξη -και σε μια οικογένεια- που ήταν λίγο- πολύ προστατευμένη από τα χειρότερα ? Γιατί κατά την ταπεινή μου άποψη, ο κόσμος που μας περιγράφει δεν βρίθει σκοτεινών σημείων- υποψιαζόμαστε την ύπαρξή τους, αλλά η ίδια δεν δίνει έμφαση σε αυτά.Αν η μοναδική πηγή μας για την περίοδο της Αντιβασιλείας ήταν οι νουβέλες της Ώστην, ποιά εικόνα θα σχηματίζαμε ?

    Να προσθέσω ακόμα κάτι στο άρθρο σου, Ιφιγένεια, στα κριτήρια για έναν επιτυχημένο γάμο στην Αγγλία της Αντιβασιλείας σπάνια συμπεριλαμβανόταν ο έρωτας. Η απλή συμπάθεια ήταν υπεραρκετή, μια και υπήρχαν άλλες προτεραιότητες όπως η κοινωνική θέση και φυσικά το χρήμα - "από ακίνητα ή επενδύσεις?" ρωτάει σύμφωνα με τον Όσκαρ Ουάιλντ η Λαίδη Μπράκνελ τον υποψήφιο μνηστήρα της κόρης της- και γενικά η περιουσία ( κινητή και ακίνητη) . Πάντως και οι άνδρες αντιμετώπιζαν παρόμοια προβλήματα...Συνήθως ο πρωτότοκος παίρνει όλη την περιουσία, ενω΄για τον δεύτερο ή τρίτο γυιό ο γάμος μιας πλουσίας κληρονόμου είναι μονόδρομος και ως επιλογή καρριέρας ο Στρατός και ο Κλήρος. Θα εκπλαγείτε, αλλά το ίδιο εθιμικό δίκαιο ίσχυε στα δικά μας Δωδεκάνησα μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα: Η πρωτοκόρη έπαιρνε όλη την περιουσία της μάνας, ο πρωτογιός του πατέρα, και καθώς οι πρωτοκόρες έπρεπε να παντρευτούν ΜΟΝΟ πρωτογυιούς, τα υπόλοιπα παιδιά είτε ξενητεύονταν για να ζήσουν ( αγόρια) είτε γίνονταν υπηρέτριες στα μεγαλύερα ( κορίτσια) είτε -σπάνια_ έμεναν ανύπαντρες και ζούσαν από την τέχνη τους (π.χ. Υφαντική) .

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Πολύ ενδιαφέρουσα η παρατήρηση σου Margo μου δίνεις τροφή και για άλλο θέμα και μετά θα με κατηγορήσετε πως σας κλέβω τις ιδέες :P

      Διαγραφή
    2. Καλή μου Ιφιγένεια: Laissez faire,laisez passer ! του Άνταμ Σμίθ, νομίζω, και βασική αρχή του Διαφωτισμού και της ελεύθερης αγοράς ! :-)

      Διαγραφή
  4. Συμφωνώ μαζί σας απόλυτα, είναι η εποχή που φαντάζει στα ματιά μας εξωτική και γιαυτό ρομαντική και κομψός τρόπος γραφής της Τζέην Ώστιν, αν εμβαθύνει όμως κάποιος στα μυθιστορήματα της, θα δει τον ρεαλισμό που κρύβουν ιδιαίτερα οσο αφορά τις συνθήκες ζωής των κοριτσιών της εποχής.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Όσον αφορά τη Σαρλότ Λόυκας πιστεύω ότι καλά έκανε που παντρεύτηκε τον κ.Κόλλινς, γιατί με τη δική της περιουσία και με το δικό της αδιάφορο παρουσιαστικό ( όπως έλεγε και η Ώστεν στο βιβλίο ) δεν θα υπήρχε και άλλη ευκαιρία να νυμφευθεί.
    Βέβαια, εντάξει, είναι ο κ.Κόλλινς αλλά θα μπορούσε να ζήσει μια καλή ζωή πλάι του, μιας και εκείνος δεν της έδινε πολλή σημασία, και ασχολιόταν διαρκώς με τη Λαίηδη Κάθριν Ντε Μπεργκ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Οπως ειπωθηκε, οι ιστοριες της Ωστεν, εχουν μια ιστορια αγαπης, η οποια περνα καποιες δοκιμασιες μεχρι να φτασει στο ευτυχες τελος. Αρα.. τις κρινουμε ρομαντικες.

    Με μια προσεχτικοτερη ματια ομως, μπορει να διακρινει κανεις τι εγνοιες ειχαν εκεινη την εποχη οι οικογενειες στο θεμα του γαμου (και πιασαμε μονο το θεμα του γαμου, μιας και ο κοσμος της Ωστεν, περιεχει την κατωτερη αριστοκρατια με την μεσαια ταξη).

    Η Ωστεν, πιστευω πως γραφει αληθειες αλλα επικαλυμενες σε ρομαντικο πεπλο. Αρχικα κανεις διαβαζοντας, βλεπει το ρομαντικο.. οσο το μελετα ομως, βλεπει και τις αληθειες, που δεν ειναι καθολου ρομαντικες

    Στην περιπτωση της Σαρλοτ Λουκας, δεν χωρουσε ρομαντισμος. Η αληθεια ηταν ωμη.. και ετσι ωμη μεταφερθηκε και στην αφηγηση. Η Ωστεν δεν προσπαθει καν, να μας πει οτι η Σαρλοτ στο τελος αγαπησε τον αντρα της, αλλα επιλεγει να γραψει οτι στον εγγαμο βιο, προσπαθει να τον αποφυγει οσο μπορει, με διαφορα τεχνασματα, και καταφερνει ο χρονος που περνα μαζι του στην διαρκεια της ημερας, να ειναι λιγα λεπτα.

    ================
    Ενα φεγγαρι με απασχολησε η μοιρα των υπολοιπων παιδιων μια αριστοκρατικης οικογενειας. Κατι που δεν βλεπω να αναφερει ιδιαιτερα η Ωστεν. Το μονο που βλεπω στην "περηφανια και προκαταληψη" ειναι πως ενα καλος γαμος της πρωτης κορης θα βοηθησει και τις υπολοιπες. Δεν ξερω ομως αν αυτο ηταν ο κανονας..

    Τα πρωτοτοκα παιδια ενταξει.. κληρονομουσαν τιτλους και περιουσιες. (αν και στην περιπτωση των αδερφων Μπιγκλευ, ειχαν και οι 3 μεριδιο περιουσιας) Τα υπολοιπα ομως; Και γεννουσαν και πολλα παιδια.. 5 πανω κατω

    Μας λεει πως αναγκαζοταν να καταφυγουν στον στρατο ή στον κληρο, αρα.. σταδιακα επεφταν και στην κοινωνικη ταξη.

    Τα παιδια τους, και με την σειρα και τα παιδια των παιδιων τους, σε ποια ταξη να ηταν; Υπηρχε περιπτωση να καταληξουν στην εργατικη; (δεν αναφερω "φτωχοι" γιατι η φτωχεια στην Ωστεν, εχει αλλη εννοια απο το να μην εχεις να φας). Οι παπουδες τους ηταν αριστοκρατες και καποια ξαδερφια τους ηταν αριστοκρατες. Ξεχνιουνταν αυτοι οι δεσμοι ή υποστηριζαν ακομη το σοι;

    Βασιλικη

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Θέλω να προσθέσω σε όλα τα σωστά που λέτε ότι η Ώστεν θεωρείται κάτι σαν χρονικογράφος εκείνης της εποχής με το καυστικό χιούμορ και την ειρωνεία με την οποία περιγράφει τους ανθρώπους και τις κοινωνικές σχέσεις. Βέβαια δεν ασχολείται με πολιτική, πολέμους κτλ αλλά η σάτιρά της αφορά κυρίως την αλληλεπίδραση των τάξεων, τον χαρακτήρα των ανθρώπων και την καθημερινή ζωή. Οπότε όσοι ζούσαν εκείνη την εποχή βλέπουν τα μυθιστορήματα της κάπως έτσι σύμφωνα με αυτό το οποίο και οι ίδιοι ζούσαν αλλά πιστεύω ότι και τότε θεωρούνταν ρομαντικά εφόσον οι άντρες που περιγράφονται στα βιβλία της προσεγγίζουν το τέλειο και οι γυναίκες ειδικά που θα τα διάβαζαν ακόμη και τότε θα τα θεωρούσαν ρομαντικά. Κάτι που μάλλον θα ήταν εξαιρετικά σπάνιο να το ζήσουν στην πραγματικότητα! Αν τώρα είναι σπάνιο να βρεις ένα καλό άντρα και να έχεις ένα "ευτυχισμένο τέλος" μαζί του τότε με τις προίκες και τα συμφέροντα ήταν ακόμη σπανιότερο ακόμα και αν έβρισκες τον έρωτα όπως έπαθε και η Ώστεν με τον Λεφρόυ. Και για τους άντρες εκείνης της εποχής πιστεύω θα ήταν κάτι το αντίστοιχο γιατί και οι ηρωίδες της έχουν πολύ καλό χαρακτήρα και είναι αξιοθαύμαστες. Αν και εκείνοι είχαν λίγη περισσότερη ελευθερία ως προς την επιλογή αφού οι γυναίκες έπρεπε το αργότερο ως τα 27 τους να είχαν παντρευτεί αλλιώς θεωρούνταν γεροντοκόρες ενώ για τους άντρες δεν ίσχυε αυτό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...